izvor: Radio Tivat
Predavanje na temu „Život iz perspektive plavih dubina“ odžali su danas u Zbirci pomorskog nasljeđa dr Aleksandar Joksimović, direktor Instituta za biologiju mora i dr Slavica Petović, viša naučna savjetnica u Institutu za biologiju mora.
Edukativni segment Festivala vjetra i danas je okupio brojnu publiku koja je prisustvovala prezentaciji o radu i projektima Instituta za biologiju mora, naučne jedinice Univerziteta Crne Gore. Direktor Instituta Aleksandar Joksimović u svom izlaganju istakao je da je marikultura budućnost koja nam može obezbjediti proizvodnju organske proteinske hrane iz mora:
Naš zaliv je idealno mjesto gdje se ova proizvodnja sprovodi, imamo uzgajališta školjski i dva uzgajališta ribe i smatramo da ne treba povećavati kapacitete uzgojnih aktivnosti. Razvojna istraživanja su nam omogućila da kroz mnoge projekte uspostavimo mnoštvo laboratorija. Jedna od najpoznatijih laboratorija je ona za proizvodnju kamenica koja bi uskoro trebala početi sa radom u našem Institutu. Uz eksperimentalni uzgoj i uslove omogućićemo proizvodnju hrane za te školjke koju ćemo distribuirati našim uzgajivačima. Na taj način ćemo uspješno vratiti tu školjku u Bokokotorski zaliv koje je nekada bilo zaista dovoljno, ali zbog nas samih ona je bila dovedena na rub nestanka. Laboratotija za bentos i zaštitu mora nam je najvažnija sa stanovišta biodiverziteta. Metodom autonomnog ronjenja pratimo sve što se dešava u našem moru, uspostavili smo novi centar za zaštitu biodiverziteta Jadrana – Bokaakvarijum. Prije svega želimo da našu djecu provedemo kroz taj akvarijum i na taj način im od malena usadimo ljubav prema moru i biodiverzitetu”.
Joksimović je iskazao uvjerenje da će ta djeca postati ljudi koji će jednog dana biti donosioci odluka, a donosioci odluka koji su obrazovani na taj način će, kako je kazao donositi pravedne odluke u smislu zaštite životne sredine i našeg okruženja. On je predstavio sve jedinice Bokaakvarijuma, kao i obrazovnu i izdavačku djelatnost:
Svake godine u maju i junu naši studenti biologije, ali i studenti iz okruženja dolaze u posjetu Institutu jer žele da više saznaju o moru i morskim ekosistemima. Izdajemo i časopis Studia Marina od 1965. godine. Naša su vrata uvijek otvorena”, poručio je Joksimović.
Nakon Joksimovićevog uvodnog predavanja koji se odnosio na strukturu i organizaciju Instituta za biologiju mora, dr Slavica Petović predstavila je živi svijet našeg morskog dna.
Različite geomorfološke tipove na kopnu paralelno prate različiti tipovi morskog dna. To su visoki i niski stjenoviti predjeli te pješčane oblasti. Različite vrste morskog dna uslovljavaju i razvoj različitih vrsta životnih zajednica na njima ili biocenoza. U zavisnosti od kombinacije ekoloških faktora koji vladaju na nekom području, razvijaju se specifični organizmi koji su prilagođeni tim uslovima, a uslovi koji diktiraju koji će se organizam naći na određenom mjestu su uglavnom kombinacija temperature, saliniteta, providnosti mora, količine hranjivih materija i vrste podloge. Bentosni organizmi su oni koji svoj život provode vezani za morsko dno, bilo da su skroz pričvršeni za podlogu ili su slabo pokretni pa im je veći dio života vezan za morsko dno”.
Petović je naučna saradnica u laboratoriji za proučavanje bentosa pa se njeno predavanje baziralo na ovom segmentu morskog ekosistema.
Bentos se sastoji od dvije komponente, to su biljna ili fitobentos i životinjska komponenta zoobentos. Fitobentos uglavnom čine alge dok je životinjska komponenta mnogo heterogeija i njoj pripadaju veliki broj različitih vrsta sunđera,korala, mekušaca, bodljokožaca i tunikata. Duž crnogorskog primorja smješteni su različiti tipovi životnih zajednica koji su uslovljeni faktorima koji vladaju na tom lokalitetu. Tako na mekim pomičnim podlogama koje čine pijesak i mulj žive organizmi prilagođeni takvim uslovima. Za ovakve vrste zajednica kažemo da su siromašne živim svijetom jer su tu nepovoljni životni uslovi. Te pomične podloge su pod stalnim uticajem kretanjem vodenih masa i takvi organizmi nemaju čvrstu podlogu pa su na udaru vodenih kretanja što je nepovoljno za njihov razvoj. Druga vrsta podloge je čvrsta i nepomična koju čine stijene ili veće kamenje i ona je pogodna za razvoj ovih zajednica. Ovakve podloge omogućavaju bentosnim organizmima da se učvrste za taj supstrat i tako odolijevaju negativnim vodenim uticajima. Da bi neko istraživao bentos metodom autonomnog ronjenja, mora biti sertifikovani ronilac i biolog jer se istraživanja vrše do dubine od 40 metara. Veliki broj vrsta ovakvih organizama je zaštićeno i prema međunarodnoj regulativi jer se nalaze pred istrebljenjem i svako njihovo dalje eksploatisanje je zabranjeno”, kazala je između ostalog Petović.
Publika je bila zainteresovana za pitanja zaštite, kako morskog tako i kopnenog ekosistema. Predavači su na pitanja koliko mi kao pojedinci možemo uticati na bolju zaštitu biodiverziteta iskazali nadu u nadolazeće generacije koje će putem ovakvih edukativnih programa uticati na donosioce odluka i promjeniti svjetonazor odgovornih i nadležnih institucija.
Joksimović je tribinu zaključio mišlju koju je izrekao akademik Čedo Vuković na proslavi 20 godina Instituta za biologiju mora:
“Svijet je ovaj jedan i jedinsven, jer šta je ptica nego riba koja roni dubinama i šta je riba nego ptica koja leti visinama kroz istu plavet kako se našem oku čini”.
“Živjela planeta Zemlja”, poželio je Joksimović na kraju predavanja koje je pravazišlo očekivano trajanje.